Kayyum Nedir, Kayyum Atamak Ne Demek?

Son zamanlarda sıkça duyduğumuz “kayyum” terimi, özellikle belediyelerle ilgili haberlerde karşımıza çıkıyor. Peki, kayyum nedir ve kayyum atamak ne anlama gelir?

Kayyum, hukuki olarak, başkasına ait bir işi yürütmek veya bir malı yönetmek üzere yasalarla belirlenen durumlarda atanan kişiye denir. Kayyum, atandığı kurum veya kişinin yerine geçer ve onun adına yetkilerini kullanır. Arapça kökenli bir kelime olan kayyum, “yerine geçmek, yürütmek” anlamına gelen “kıyam” kelimesinden türemiştir. Kayyum ataması, bir kişi veya kurumun yönetimine, çeşitli sebeplerle devletin el koyması ve bu yönetimin geçici olarak kayyuma devredilmesi anlamına gelir.

Kayyumun Görevleri Nelerdir?

Kayyumun görevleri, atanma sebebine ve ilgili yasal düzenlemelere göre değişkenlik gösterir. Genel olarak;

• Yönetim Kontrolü: Kayyum, atandığı kurum veya şirketin yönetimini devralır ve faaliyetlerin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar.
• Finansal Kontrol: Kayyum, finansal sorunlar yaşayan kurum veya şirketlerin gelir-gider dengesini kontrol altına alır, finansal süreçleri düzenler ve ekonomik iyileştirme stratejileri geliştirir.
• Hukuki Sorunların Çözümü: Hukuki usulsüzlükler nedeniyle atanan kayyum, mahkeme kararlarını uygular, anlaşmazlıkları çözer ve yasal uyumluluk sorunlarını giderir.
• Kamu Düzeni ve Güvenliğinin Sağlanması: Kamu güvenliği ile ilgili durumlarda atanan kayyum, mahkeme kararlarını uygular ve kamu düzenini tehdit eden unsurları ortadan kaldırır.

Kayyum Neden Atanır?

Kayyum ataması, genellikle aşağıdaki durumlarda yapılır:

• Hukuki Usulsüzlükler: Bir kurum, şirket veya işletmede ortaya çıkan yolsuzluk, zimmet, usulsüzlük gibi hukuki sorunlar kayyum atanması için gerekçe olabilir.
• Kamu Düzeninin Bozulması: Bir kurumun faaliyetlerinin kamu düzenini bozması veya güvenliği tehdit etmesi durumunda kayyum atanabilir.
• Yönetimsel Gerekçeler: Şirket veya kurumlarda yolsuzluk, yönetememe, idari yetkilerin kötüye kullanımı gibi yönetimsel sorunlar da kayyum atanmasına sebep olabilir.

Belediyelere Kayyum Ataması

Belediyelere kayyum ataması, son yıllarda Türkiye’de sıkça karşılaşılan bir durumdur. Belediyelere kayyum atanmasının nedenleri genellikle yukarıda bahsedilen genel gerekçelerle örtüşmektedir.

Belediyelere kayyumu kim atar? İçişleri Bakanlığı, yasal düzenlemelere dayanarak belediyelere kayyum atama yetkisine sahiptir.

Belediyeye kayyum atanması ne demektir? Belediyeye kayyum atanması, belediye başkanı ve meclisinin görevden alınması ve belediyenin yönetiminin geçici olarak kayyuma devredilmesi anlamına gelir.

Belediyeye kayyum atanırsa ne olur? Kayyum, belediyenin tüm yetkilerini devralır ve belediye hizmetlerini yürütmekle sorumlu olur.

Kayyum Türleri

Kayyumlar, atanma şekillerine göre farklı türlerde olabilirler:

• Kanuni Kayyum: Yasalarda belirtilen durumlarda, iş veya mal sahibinin rızasına bakılmaksızın atanan kayyumdur.
• Suç Şüphesiyle Kayyum Tayini: Yasalarda belirtilen suçları işlediği şüphesi bulunan şirketlere kovuşturma sürecinde atanan kayyumdur. Bu suçlar arasında göçmen kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti, kara para aklama gibi suçlar yer alır.
• İflasın Ertelenmesi Halinde Kayyum: Mahkeme tarafından iflasın ertelenmesi kararı verildiğinde, şirketin mal varlığını korumak ve faaliyetlerin devamını sağlamak için atanan kayyumdur.
• Gaiplik Durumunda Kayyum: Bir kişinin kayıp olması veya nerede olduğunun bilinmemesi durumunda, mallarını yönetmek üzere atanan kayyumdur.
• İhtiyari Kayyum: Kendi isteğiyle kayyum atanmasını talep eden kişilere atanan kayyumdur. Engellilik, yaşlılık, tecrübesizlik gibi durumlar ihtiyari kayyum atanması için gerekçe olabilir.

Kayyum, hukuki bir müessese olarak, belirli durumlarda kişi veya kurumların yönetiminin devralınmasını ve bu yönetimin geçici olarak kayyuma devredilmesini sağlar. Kayyum atamasının amacı, hukuki usulsüzlükleri gidermek, kamu düzenini sağlamak, finansal sorunları çözmek ve yönetimsel aksaklıkları gidermektir. Kayyum atamaları, özellikle belediyelerde sıkça gündeme gelmekte ve kamuoyunda tartışmalara yol açmaktadır.