Nevrotik Anksiyete Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Günümüzde hayat çok hızlı ve stresli. Bu yüzden hepimiz zaman zaman kaygı duyabiliriz . Bu çok doğal bir şeydir. Ama bazı kişilerde bu kaygı durumu sürekli hale gelebilir, çok yoğun olabilir ve günlük yaşamlarını kötü etkileyebilir. İşte o zaman nevrotik anksiyete nedir? sorusu aklımıza gelir.

Bu yazıda, nevrotik anksiyetenin ne demek olduğunu, belirtilerini, nedenlerini ve bu durumla nasıl başa çıkabileceğimizi ayrıntılı bir şekilde anlatacağız. Amacımız, bu konuda bilgi sahibi olmanıza yardım etmek ve eğer siz veya çevrenizdeki birinde bu durum varsa, doğru adımları atmanız için size yol göstermektir.

İçindekiler

Nevrotik Ne Demek?

“Nevrotik” kelimesi, ruh bilimi ve akıl hastalıkları alanlarında çok uzun zamandır kullanılan bir fikirdir. En kolay anlatımıyla nevrotik, nevroz denilen bir ruhsal sorunu olan kişi için söylenir.

Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre ise nevrotik, “sinirsel” demektir ve endişe, kötümserlik, sürekli mutsuzluk, iç huzursuzluğu, keyifsizlik ve kendine güvenmemeye yol açan bir duygu durum bozukluğu olarak belirtilir. Yani nevrotik olan kişilerde sürekli aynı şeyleri düşünme, çok fazla kaygılanma, kimseye güvenmeme, nefret etme ve sürekli bir rahatsızlık hissi gibi duygular bir arada bulunur. Nevrotik bir kişi genellikle sinirli, endişeli ve mutsuz hissedebilir. Bu kişilerde olumsuz düşünceler ve huzursuzluk sıkça görülür.

Nevrotik olmak, psikotik olmaktan daha hafiftir ve günlük hayatta daha az sorun yaratır. Nevrotik kişiler gerçeği yanlış görmezler. Ancak, kendilerini tanımakta zorlanabilirler ve davranışlarının başkalarına nasıl sorun oluşturduğunu anlamakta güçlük çekebilirler.

1980’li yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda, “nevroz” artık tek başına bir zihinsel durum olarak kabul edilmiyor. Günümüzde, nevrotik sorunlar daha çok kaygı bozuklukları başlığı altında inceleniyor. Bu değişiklik sayesinde, nevrotik belirtiler ve sorunlar daha özel ve tedavi edilebilen durumlar olarak ele alınabiliyor. Yani, bu sorunlara daha net bir şekilde bakılıp, çözüm yolları aranabiliyor.

Anksiyetenin Nevrotiklikle İlişkisi

Kaygı, tehlikeli ya da üzücü bir şey olduğunda hissettiğimiz normal bir duygudur. Ama bazı insanlar kaygıyı daha sık, daha çok ve aslında tehlike olmasa bile hissedebilirler. İşte nevrotik anksiyete tam olarak bu aşırı ve mantıksız kaygı durumudur. Bu durumda olan kişiler içlerinde sürekli bir gerginlik, rahatsızlık ve endişe duyarlar.

Nevrotik kişiler çok çabuk heyecanlanırlar. Heyecanlandıklarında kaygıları ve üzüntüleri artar ve bu kötü duyguları kontrol etmekte veya sakinleşmekte zorlanırlar. Sürekli olarak akıllarında en kötü şeylerin olacağını düşünürler. Bu düşünce şekli yüzünden kendilerini çok suçlu, endişeli, korkmuş ve mutsuz hissedebilirler.

Nevrotik Anksiyetenin Belirtileri Nelerdir?

İşte nevrotik anksiyete belirtileri:

Sürekli Endişelenmek: Bu kişiler normal olaylar için bile çok fazla endişelenirler. Gelecekte hep kötü şeyler olacağını düşünürler.
Tekrarlayan Düşünceler ve Davranışlar: Akıllarına sürekli kötü ve rahatsız edici düşünceler gelir (bunlara takıntı denir). Bu düşünceler onları üzer ve bu üzüntüyü azaltmak için bazı şeyleri tekrar tekrar yapma ihtiyacı duyarlar (bunlara da ritüel denir). Örneğin, ellerini sürekli yıkamak gibi.
Toplum İçinde Rahatsız Olmak: Başkalarıyla konuşmakta veya kalabalık yerlerde bulunmakta zorlanırlar. Utangaç ve çekingen olurlar.
Vücutta Garip Şeyler Hissetmek: Bazen başları ağrır, mideleri bulanır, kasları gerilir veya uyumakta zorlanırlar. Doktorlar bir sorun bulamaz ama onlar bu şikayetleri yaşarlar.
Duyguların Hızlı Değişmesi: Birden çok mutlu olabilirler, sonra çok üzgün veya sinirli olabilirler. Duyguları bir anda değişir.
Günlük İşleri Yapmakta Zorlanmak: Okulda veya işte başarıları düşebilir, arkadaşlarıyla sorun yaşayabilirler veya bir şeye odaklanmakta zorlanırlar.
Uyku Problemleri Yaşamak: Uyumakta zorlanırlar veya gece boyunca sık sık uyanırlar.
Aklın Karışık Olması: Zihinleri dağınık olur, sürekli bir şeyler düşünürler ve karar vermekte zorlanırlar.
Korktuklarından Kaçınmak: Kendilerini rahatsız eden veya korktukları şeylerden uzak durmaya çalışırlar.
İçlerinde Çekişmeler Yaşamak: Ne istediklerine karar veremezler, sürekli kararsız kalırlar ve kendi düşünceleriyle ters düşebilirler.
İştahın Değişmesi: Çok fazla yiyebilirler, hiç yemek istemeyebilirler veya yeme alışkanlıkları değişebilir.
Mutsuz ve Sinirli Olmak: Sürekli üzgün, kızgın veya huysuz davranabilirler.
Kendini Suçlu Hissetmek: Sürekli olarak bir şeyleri yanlış yapmış gibi hissederler.
Her Şeyin Kötü Biteceğini Düşünmek: Yaşadıkları her olayda mutlaka kötü bir sonuç çıkacağına inanırlar.
Kendine Güvenmemek: Kendi yeteneklerinden ve verdikleri kararlardan sürekli şüphe duyarlar.
Kıskançlık Yapmak: Kolayca başkalarını kıskanabilirler.
Çabuk Hayal Kırıklığına Uğramak ve Öfkelenmek: Küçük şeylerden bile hemen hayal kırıklığına uğrayabilir ve sinirlenebilirler.
Başkalarını Suçlamak: Sorunların nedenini genellikle başkalarında ararlar.
Sadece Kendini Düşünmek: Daha çok kendi sorunlarına odaklanırlar ve başkalarının ihtiyaçlarını pek umursamazlar.
Alkol veya Uyuşturucu Kullanmak: Stresle baş etmek için bu tür zararlı şeylere yönelebilirler.
Terk Edilmekten Korkmak: Başkalarının onları bırakıp gideceğinden ve güvende olmayacaklarından korkarlar.
Her Şeyin Mükemmel Olmasını İstemek ve Çok Eleştirel Olmak: Hem kendilerinden hem de başkalarından çok şey beklerler ve hataları kabul etmekte zorlanırlar.
Dolaylı Yoldan Kötü Davranmak: Duygularını açık bir şekilde söylemek yerine, sinirlerini dolaylı yollardan gösterirler.
Kendini Korumaya Çalışmak: Stres ve endişeyle başa çıkmak için bazı savunma mekanizmalarını çok kullanırlar (örneğin, bir şeyi olmamış gibi davranmak veya suçu başkasına atmak gibi).
Sürekli Hasta Olduğunu Söylemek: Gerçekte bir sağlık sorunları olmasa bile sürekli olarak hasta olduklarından şikayet ederler.

Bu belirtilerden bazıları sende de varsa veya bir tanıdığında görüyorsan, bir uzmanla görüşmelisin ve yardım almalısın.

Nevrotik Anksiyetenin Nedenleri Nelerdir?

Nevrotik anksiyete birden fazla sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Nedenleri de şunlar olabilir:

Aileden Gelen Özellikler: Ailenizde bu tür hassasiyetleri olan kişiler varsa, siz de buna yatkın olabilirsiniz. Bu, sizin düşünce ve duygularınızın biraz daha farklı olmasına neden olabilir.
Çocukluk Deneyimleri: Küçükken yaşadığınız kötü şeyler, üzücü olaylar, ihmal edilmek veya aile içinde kavgalar nevrotik olmanıza yol açabilir. Bu tür deneyimler, stresle baş etme şeklinizi olumsuz etkileyebilir.
Kişilik Özellikleri: Eğer mükemmeliyetçi biriyseniz, kendinize pek güvenmiyorsanız, her şeye çok çabuk üzülüyorsanız, başkalarının sizi beğenmesine çok önem veriyorsanız veya sürekli onay arıyorsanız, bu durum nevrotik eğilimlerinizi artırabilir.
Stresli Yaşam: Çok fazla stres altında olmak, nevrotiklik durumunu ortaya çıkarabilir veya daha kötü hale getirebilir. Örneğin, okulda çok baskı hissetmek, arkadaşlarınızla sorun yaşamak veya maddi sıkıntılar çekmek bu duruma neden olabilir.
İçsel Çekişmeler: İçinizde birbiriyle ters düşen düşünceleriniz veya istekleriniz varsa, bu da nevrotik belirtilere yol açabilir.
Öğrenilen Davranışlar: Çocukken ailenizde gördüğünüz bazı davranış şekilleri, sizin de benzer şekilde davranmanıza neden olabilir. Örneğin, sürekli endişeli bir ortamda büyüdüyseniz, siz de her zaman tetikte olmayı öğrenebilirsiniz.
Beyin Yapısı: Bazı araştırmalar, nevrotikliği yüksek olan kişilerin beyinlerinin bazı bölgelerinde farklılıklar olabileceğini gösteriyor. Bu durum, düşünme süreçleriyle bağlantılı olabilir.
Hava Durumu: Yaşadığınız yerin iklimi bile sizin nasıl hissettiğinizi etkileyebilir ve bu da nevrotik durumları tetikleyebilir. Havanın durumu bazı kimyasalları etkileyebilir.
Cinsiyet: Bazı çalışmalar, kız çocuklarının erkek çocuklarına göre daha fazla nevrotik özellik gösterebileceğini söylüyor.
Hayatta Kalma İçgüdüsü: Çok fazla endişelenmek aslında tehlikelere karşı daha dikkatli olmayı sağlayabildiği için, bazı uzmanlar bunun hayatta kalmak için önemli olabileceğini düşünüyor.
Bazı Rahatsızlıklar: Bazı ruhsal sağlık sorunları da nevrotik özelliklerin ortaya çıkmasına veya artmasına neden olabilir. Örneğin, sürekli endişeli hissetmek, depresif olmak, takıntılı davranışlar sergilemek, sosyal ortamlardan çekinmek veya kötü bir olay sonrası yaşanan stres bu duruma yol açabilir.

Bu durumların birçoğu bir araya gelerek nevrotikliği etkileyebilir.

Nevrotik Anksiyete ile Başa Çıkma ve Tedavi Yöntemleri

Nevrotik anksiyete seni çok endişeli ve huzursuz hissettirebilir. Ama üzülme, bununla başa çıkmak ve daha iyi yaşamak mümkün. Tedavi, senin ihtiyaçlarına ve ne kadar kötü hissettiğine göre ayarlanır. Genellikle birkaç farklı yöntem bir arada kullanılır.

Konuşarak Tedavi (Psikoterapi):

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi, yanlış düşünce şekillerini ve davranışlarını fark etmene ve değiştirmene yardımcı olur. Seni kaygılandıran düşünceleri daha iyi anlamanı sağlar.

Psikodinamik Terapi: Bu terapi, geçmişte yaşadığın olayların ve içindeki saklı sorunların şu anki düşüncelerin ve duyguların üzerindeki etkisini anlamana yardım eder. İçindeki karışıklıkların nedenlerini bulmaya çalışır.

Bireysel Terapi: Bu, bir uzmanla tek başına konuşabileceğin ve sorunlarını derinlemesine inceleyebileceğin bir yöntemdir. Farklı konuşma terapileri de kullanılabilir.

Grup Terapisi: Bu da senin gibi sorunları olan başka çocuklarla bir araya gelerek deneyimlerini paylaşabileceğin bir yerdir. Başkalarının nasıl başa çıktığını görebilir ve yeni şeyler öğrenebilirsin.

İlaçla Tedavi:

Eğer çok kaygılıysan veya mutsuzsan, doktor ilaç tedavisine başlayabilir. Bu ilaçlar, belirtilerini hafifletmene yardımcı olur. Ama bu ilaçları sadece bir doktorun kontrolünde kullanmalısın. Genellikle ilaç tedavisi konuşarak tedaviyle birlikte yapılır. Bazı kaygı ilaçlarının uzun süre kullanımında alışkanlık yapabileceğini unutma.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Stresi Yönetmek:

Günlük hayatında yapacağın bazı değişiklikler ve stresi azaltma yöntemleri kaygını azaltmada çok işe yarar.

Düzenli Egzersiz: Spor yapmak seni daha iyi hissettirir ve stresini azaltır . Yoga ve meditasyon gibi sakinleştirici aktiviteler de yardımcı olabilir.

Sağlıklı Beslenme: Dengeli beslenmek ruh sağlığına iyi gelir . Bol su içmek ve gazlı içeceklerden uzak durmak önemlidir.

Yeterli Uyku: Düzenli ve kaliteli uyku duygusal olarak dengede olman için gereklidir . Uyku düzenine dikkat etmelisin.

Rahatlama ve Meditasyon: Derin nefes alma egzersizleri ve dikkatini toplama alıştırmaları stresle başa çıkmana yardımcı olabilir.

Diğer Yardımcı Şeyler:

Sosyal Destek: Ailen ve arkadaşlarınla iyi ilişkiler kurmak ve onlardan destek almak kendini daha güvende hissettirir ve kaygılarını azaltabilir.

Günlük Tutma: Duygularını yazmak ve güzel anılarını kaydetmek kendini daha iyi hissetmene yardımcı olabilir.

Zamanı İyi Kullanma: İşlerini planlamak ve zamanı doğru kullanmak stresini azaltabilir.

Hedefler Belirlemek ve Kendine Zaman Ayırmak: Yapmak istediğin şeyleri belirlemek ve hobilerinle uğraşmak seni mutlu eder. Kendine dinlenmek için zaman ayırmak da çok önemlidir.

Nevrotik Anksiyetesi Olan Birine Nasıl Yaklaşılmalıdır?

Nevrotik anksiyete belirtileri gösteren birine destek olmak çok önemlidir. İşte dikkat etmeniz gereken bazı şeyler:

Anlayışlı ve sabırlı olun. Arkadaşınızın duyguları hızlıca değişebilir. Bu zamanlarda onu desteklemeli ve ne hissettiğini anlamaya çalışmalısınız.
Onun duygularını anlamaya çalışın. Kendinizi onun yerine koyun. Böylece endişelerini ve korkularını daha iyi anlayabilirsiniz.
Eleştirmeyin. Yargılayıcı olmayın, ona yapıcı şeyler söylemeye çalışın. Eleştirmeniz onu daha çok endişelendirebilir.
Sınırlarına saygı gösterin. Onun özel alanına dikkat edin. Yalnız kalmak istediğinde buna izin verin. Bu, duygularının yoğunluğunu azaltmasına yardımcı olabilir.
Birlikte çözüm bulmaya çalışın. Sorunları beraber düşünün. Birlikte hareket etmek, sorunların daha kolay çözülmesini sağlayabilir.
Ona destek olun. İhtiyacı olduğunda yanında olun. Onunla konuşabileceğiniz açık bir ortam yaratın. Böylece içini dökebilir.
Eğer çok zorlanıyorsa, bir uzmandan yardım almasını söyleyin. Bir doktora gitmek, duygusal olarak daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.
Onun endişelerini küçümsemeyin. Endişeleri size mantıksız gelse bile, onun için gerçektir. Ona “Boşver” veya “Takma kafana” gibi şeyler söylemeyin. Bunun yerine, onu anladığınızı gösteren cümleler kurun.
Güvenli bir ortam oluşturun. Kendini rahat ve güvende hissedeceği bir yerde konuşmaya çalışın.

Nevrotik Anksiyetenin Potansiyel Avantajları (Dikkatli Yaklaşım)

Sinirli ve endişeli olmak genellikle kötü bir şey olarak bilinir, ama bazı durumlarda küçük de olsa bazı iyilikleri olabilir. Ancak bu iyilikler, sizin bu durumlarla nasıl başa çıktığınıza ve hayatınızın nasıl olduğuna bağlıdır ve genellikle bu durumun kötü etkileri daha fazladır.

İşte sinirli olmanın bazı olası iyi yanları :

Daha dikkatli olabilirsiniz. Başkalarının neler hissettiğini ve neler olup bittiğini daha çabuk anlayabilirsiniz. Bu da başkalarıyla daha iyi iletişim kurmanıza yardımcı olabilir .
Bir şeyler başarmak için daha çok isteğiniz olabilir. Çok kaygılı hissetmek, sizi bazı hedeflerinize ulaşmak için daha çok çalışmaya itebilir. Bu sayede işlerinizde daha başarılı olabilirsiniz.
Duygularınız yoğun olduğu için daha yaratıcı olabilirsiniz. Bu yoğun duygular, sanat ve benzeri alanlarda güzel şeyler ortaya çıkarmanıza yardım edebilir .
Sağlığınıza daha çok özen gösterebilirsiniz. Sürekli sağlıkla ilgili endişelenmek, sizi daha sağlıklı yaşamaya teşvik edebilir .

Ancak unutmamak gerekir ki, bu iyi yanlar genellikle sinirli olmanın kötü etkileriyle dengelenir ve genel olarak bu durum hayatınızı zorlaştırabilir. Bu nedenle, eğer bu tür özelliklerle başa çıkmakta zorlanıyorsanız, bir uzmandan yardım almak önemlidir.

İlginizi Çekebilir: Şizoid Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir? Şizoid Kişilik Bozukluğu ve Tedavi Yöntemleri

Nevrotik ve Psikotik Bozukluklar Arasındaki Fark

Ruh sağlığında iki farklı türde sorun vardır: nevrotik bozukluklar ve psikotik bozukluklar. Bu iki sorun birbirinden çok farklıdır.

Gerçeği Anlama:

Nevrotik bozukluğu olan kişiler gerçeği bilirler.
Psikotik bozukluğu olan kişiler ise gerçekle bağlantılarını kaybedebilirler. Olmayan şeyleri görebilir, duyabilir veya hissedebilirler (bunlara halüsinasyon denir). Ayrıca gerçek olmayan şeylere inanabilirler (bunlara da sanrı denir).

Kendini Tanıma:

Nevrotik bozukluğu olan kişilerin kendilerini anlama yetenekleri biraz kısıtlı olabilir ama tamamen yok değildir.
Psikotik bozukluğu olan kişilerin ise kendilerini anlama yetenekleri genellikle çok bozulmuştur.

Günlük Yaşam:

Nevrotik bozukluğu olan kişiler iş, okul veya arkadaşlık gibi konularda sorunlar yaşayabilirler ama bu sorunlar psikotik bozukluğu olan kişilere göre daha azdır.
Psikotik bozukluğu olan kişiler günlük işlerini yapmakta ve temel ihtiyaçlarını karşılamakta daha çok zorlanırlar.

Duygular:

Nevrotik bozukluklar genellikle tedirginlik, korku, endişe ve üzüntü gibi duygusal sorunlarla kendini gösterir.
Psikotik bozukluklarda ise duygular daha karışık olabilir ve kişi duygularını kontrol etmekte zorlanabilir.

Tedavi:

Nevrotik bozukluklar genellikle konuşarak tedavi (psikoterapi) ile ve bazen de ilaçlarla düzeltilmeye çalışılır.
Psikotik bozuklukların tedavisinde ise genellikle özel ilaçlar (antipsikotikler) kullanılır ve daha uzun süren bir tedavi gerekebilir.

Sonuç olarak şöyle özetleyebiliriz;
Nevrotik anksiyete, bazı kişilerin sürekli ve çok yoğun bir kaygı yaşaması demektir. Bu kaygı genellikle mantıklı bir sebebi olmasa bile vardır. Bu durum, sizin duygularınızı, düşüncelerinizi ve davranışlarınızı kötü etkileyebilir . Hatta günlük işlerinizi yapmakta bile zorlanabilirsiniz. Ancak, bu kaygıyla baş etmek ve daha iyi bir yaşam sürmek mümkündür.

Bunun için farklı tedavi yöntemleri vardır. Örneğin, psikoterapi ile konuşarak kaygılarınızı anlamanıza ve bunlarla başa çıkmanıza yardım edilebilir. İlaç tedavisi de bazı durumlarda kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, hayat tarzınızda yapacağınız değişiklikler de kaygı düzeyinizi düşürebilir. Bu yöntemler sayesinde olumsuz düşüncelerinizi değiştirebilir ve daha sağlıklı yollarla sorunlarınızla mücadele edebilirsiniz.

Eğer siz veya çevrenizdeki birinde bu tür belirtiler varsa, bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak çok önemlidir. Unutmayın, doğru destek ve tedavi ile daha dengeli ve mutlu bir yaşam sürmeniz her zaman olasıdır.